غفلت گلستان از کشت فرا سرزمینی/ نیازمند دیپلماسی اقتصادی هستیم

خبرگزاری مهر- گروه استان‌ها: بحران‌های اقلیمی و تغییرات آب و هوایی که کشور ما را دچار کرده، تأثیر مستقیم بر اقتصاد کشاورزی محور گلستان گذاشته است به‌گونه‌ای که نبود آب و دسترسی دشوار به منابع آبی باعث شده سرنوشت حدود دو میلیون نفر در استان و اشتغال و آینده آن‌ها به خطر بیفتد.

گرچه طی دو سال گذشته بارندگی‌های پیاپی نوید روزهای پرآب در سال‌های آینده را می‌داد اما اکنون کارشناسان می‌گویند گلستان خشک‌ترین روزهای خود را طی نیم‌قرن اخیر تجربه می‌کند.

کارشناسان می‌گویند به‌جای اصرار بر کشاورزی پرمصرف و کم بازده در استان می‌توان از ظرفیت کشورهای مجاور بهره برد.

قزاقستان، جدی‌ترین پیشنهاد همکاری برای توسعه روابط تجاری به‌خصوص در بخش کشاورزی با ایران است. کشوری پهناور با کشاورزی پربازده که هم‌اکنون نیز ایران مشتری گندم و دام آن است. کشوری که هزینه تولید آن ارزان بوده و راه‌های ارتباطی آن به گلستان و ایران هم افزایش و بهبودیافته است.

راه‌آهن اینچه برون که ایران را به آسیای شرقی متصل کرده و اکنون به ریل عریض هم مجهز شده، توسعه پروازهای گرگان و آکتائو و قزاق‌های ساکن گلستان، همه ظرفیت‌هایی است که می‌تواند توسعه روابط تجاری به‌خصوص در بخش کشاورزی و دامداری با قزاقستان را همراه داشته باشد.

قزاقستان فرصتی برای کشت فراسرزمینی

به گفته هادی حق‌شناس، استاندار گلستان، کشور قزاقستان از ۲۲۲ میلیون هکتار اراضی کشاورزی برخوردار است و لذا محیط مناسبی برای کشت فرا سرزمینی استان محسوب می‌شود؛ این در حالی است که گلستان دارای ۷۰۰ هزار هکتار اراضی کشاورزی است.

وی با بیان اینکه قزاقستان باوجود تحریم‌ها، به توسعه روابط و همکاری‌های همه‌جانبه با ایران توجه دارد، این کشور را ظرفیت خوبی برای انجام همکاری‌های کشاورزی برشمرد.

استاندار گلستان تأکید کرد: در شرایط کنونی که بحران اقتصادی و اقلیمی بر کشاورزی ما تأثیر گذاشته می‌توان از ظرفیت قزاقستان برای کشاورزی بهره برد و در کنار آن ظرفیت‌های دیگر کشورها که با اقلیم کنونی ما سازگار باشد را فعال ساخت.

وی حفظ ذخایر آبی و خاکی و کاهش هزینه‌های تولید را از مزایای این برنامه اقتصادی عنوان کرد.

حق‌شناس تأکید کرد: پرواز گرگان به آکتائو و تداوم آن‌که تاکنون ۳ پرواز موفقیت‌آمیز و با استقبال مناسب داشته و اصلاح ریل عریض در راه‌آهن ایران- ترکمنستان - قزاقستان فرصتی بی‌نظیر برای حضور گلستان در تجارت با کشورهای عضو پیمان اوراسیا است.

وی همچنین اعلام کرد که بر اساس گزارش سازمان نقشه‌برداری، حدود ۲۰ درصد از مساحت استان گلستان در بخش‌های مختلف فرونشست داشته که حداکثر آن ۲۲ سانتی‌متر در سال بوده است.

حق‌شناس علت اصلی فرونشست در این استان را برداشت آب به‌ویژه از چاه‌های عمیق عنوان کرد و ادامه داد: بین ۱۵ تا ۱۷ هزار چاه غیرمجاز در سطح استان قرار دارد که شرکت آب منطقه‌ای باید نسبت به بستن آن اقدام کند.

گلستان دچار بحران در آب و خاک

بخشی از اقلیم گلستان دچار بحران آب‌وخاک شده به‌گونه‌ای اکنون ذخایر آبی گلستان به صفر نزدیک شده و شاهد فرونشست زمین هم هستیم.

به گفته مدیرعامل آب منطقه‌ای گلستان، ۸۰ درصد ظرفیت سدهای استان خالی است و امسال با توجه به شرایط خشک‌سالی، در کارگروه سازگاری با کم‌آبی استان بر ممنوعیت کشت شالی و سایر محصولات پر آب طلب در سال آبی جاری به‌ویژه توسط آب چاه‌ها تأکید شده است.

کشت فراسرزمینی نه تنها از نظر اقتصادی به صرفه است، بلکه فشار را بر منابع طبیعی کشور کم کرده و برای آیندگان ذخایر خوبی به جا می‌گذارد سید محسن حسینی در نشست با خبرنگاران اظهار کرد: در سنوات گذشته به دلایلی مانند ارزش اقتصادی بیشتر برنج، توسعه این کشت با استفاده از آب چاه‌ها به‌صورت غرقابی صورت گرفت که موجب آسیب به آبخوان‌ها شده است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای گلستان بیان کرد: با توجه به قانون بودجه سال ۱۴۰۰ که کشت برنج را به تشخیص کارگروه سازگاری با کم‌آبی استان‌ها واگذار کرده، کارگروه موردنظر در استان گلستان تشکیل شد و با توجه به خشک‌سالی سال جاری که از خشک‌ترین سال‌ها در ۵۰ سال اخیر است، ممنوعیت کشت شالی و سایر محصولات پر آب طلب در سال آبی جاری به‌ویژه توسط آب چاه‌ها را مورد تأکید قرار داد.

طی سال‌های گذشته کشاورزی پرهزینه و بی‌برنامه بخشی از منابع آب‌وخاک گلستان را نابود کرده است. به عقیده کارشناسان، کشت فرا سرزمینی نه‌تنها ازنظر اقتصادی به‌صرفه است، بلکه فشار را بر منابع طبیعی کشور کم کرده و برای آیندگان ذخایر خوبی به‌جا می‌گذارد.

کشت فراسرزمینی یک ضرورت اقتصادی است

یک کارشناس کشاورزی در گفتگو خبرنگار مهر کشت فرا سرزمینی را یک ضرورت اقتصادی و اجتماعی دانست و با تاکید بر اینکه این روش اشتغال برون مرزی و درآمدهای ارزی را افزایش می‌دهد، گفت: این کشت باهدف کاهش فشار بر منابع داخلی به دلیل کمبود آب‌وخاک و همچنین ایجاد اشتغال برون‌مرزی برای جوانان فارغ‌التحصیل کشاورزی باید موردتوجه قرار گیرد.

کشت فراسرزمینی باهدف کاهش فشار بر منابع داخلی به دلیل کمبود آب‌وخاک و همچنین ایجاد اشتغال برون‌مرزی برای جوانان فارغ‌التحصیل کشاورزی باید موردتوجه قرار گیرد رحمان چراغعلی با بیان اینکه استان گلستان به‌شدت در مضیقه تأمین آب و مواجهه با پدیده شور شدن زمین‌های خود است، افزود: از طرفی افزایش جمعیت مصرف‌کننده مواد غذایی هم فشار مضاعفی به منابع پایه آورده است، در حقیقت اگر بخشی از نیازهای استان از طریق کشت فراسرزمینی تأمین شود می‌توان بخشی از فشار وارده را کاهش داد.

مدیرعامل اسبق سازمان تعاون روستایی کشور ادامه داد: برای استفاده از این ظرفیت می‌توان با تشکیل تشکل‌های کوچک (تعاونی‌ها و شرکت‌های سهامی و غیره) با حمایت سازمان‌های دولتی اقدام کرد.

این کارشناس حوزه کشاورزی با تأکید بر اینکه برای عملی شدن این مهم، آگاهی و اطلاع کامل استفاده‌کنندگان یا متقاضیان این طرح از قوانین حقوقی و تجاری و مالکان کشورهای مورد هدف بسیار حائز اهمیت است، اضافه کرد: تضمین سرمایه‌های سرمایه‌گذار طرف ایرانی توسط ارگان‌های ذی‌ربط و تضمین خرید محصولات تولیدی کشاورزان ایرانی در کشور مورد هدف از جمله مواردی است که باید موردتوجه قرار گیرد.

چراغعلی متذکر شد: راه‌اندازی واحد (اداره) در معرفی این فرصت و همچنین جذب متقاضیان در حوزه معاونت اقتصادی استانداری می‌تواند به معرفی بیش‌ازپیش این ظرفیت کمک کند.

وی گفت: برای توسعه کشت فراسرزمینی و استقبال از تولید محصولات با آب‌بری بالا در کشورهای هدف، در کنار حمایت‌های دولتی نیازمند توسعه مراودات اقتصادی و سیاسی با این کشورها از طریق رایزنان اقتصادی هستیم.

نیازمند دیپلماسی قوی برای توسعه کشت فراسرزمینی هستیم

امیر یوسفی هم در گفتگو با خبرنگار مهر با تاکید بر اینکه برای توسعه کشت فراسرزمینی نیازمند زیرساخت‌ها در ارتباطات دیپلماسی و اقتصادی هم هستیم، افزود: به‌عنوان نمونه در سال‌های نه‌چندان دور شرایط خوبی برای ورود سرمایه‌گذاران و کشت فراسرزمینی در گرجستان مهیا بود اما اخیراً با وجود تحریم‌ها علیه ایران و فشار آمریکا، مشکلاتی برای سرمایه‌گذاران و استفاده از ظرفیت کشت فراسرزمینی در زمین‌های بکر و بلااستفاده آن به وجود آمده است.

عضو هیئت‌رئیسه اتاق بازرگانی و صنایع، معادن و کشاورزی گرگان ادامه داد: هم‌اکنون ظرفیت خوبی در کشورهای همسایه گلستان به‌ویژه قزاقستان باوجود زمین‌های وسیع و آب فراوان، مهیاست اما برای سرمایه‌گذاری در این حوزه و عملیاتی شدن کشت فرا سرزمینی به یکسری امکانات و حمایت‌های دولتی نیاز داریم تا کار عملیاتی شود.

کشت فراسرزمینی دارای ظرفیت‌هایی است که اگر موردتوجه قرار نگیرد در درازمدت سرمایه‌گذاران را با چالش مواجه می‌کند وی بیان کرد: تا سال گذشته سیب‌زمینی گلستان به قزاقستان صادر می‌شد اما پس از ایجاد ظرفیت کشت فراسرزمینی در آن کشور، شرایط کشت برای کشاورزان قزاقستانی فراهم شد و کار به‌جایی رسید که امسال اجازه واردات سیب‌زمینی به قزاقستان داده نشد.

یوسفی توضیح داد: کشت فراسرزمینی دارای ظرفیت‌هایی است که اگر موردتوجه قرار نگیرد در درازمدت سرمایه‌گذاران را با چالش مواجه می‌کند ازاین‌رو نیاز به تمهیداتی داریم تا در بازار کشورهای هدف پابرجا بمانیم.

وی گفت: در کنار حمایت دولت برای ورود به کشت سرزمینی، نیاز است مراودات سیاسی و اقتصادی مستمر و پایداری از طریق سفارتخانه‌ها و رایزنان اقتصادی در کشورهای همسایه فراهم شود.

نایب رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران به چالش محدودیت در جذب رایزن اقتصادی در کشورهای هدف هم اشاره و خاطرنشان کرد: باید بپذیریم برای استفاده از ظرفیت توسعه کشت فراسرزمینی استان گلستان، تاکنون خوب عمل نکرده‌ایم و همین امر باعث شده کشت فراسرزمینی ما استفاده لازم را نداشته باشد.

وی متذکر شد: برای اینکه بتوانیم از این ظرفیت استفاده کنیم توجه به چند موضوع حائز اهمیت است؛ باید ابتدا واقعاً احساس کنیم در کشور منابع آبی محدودی داریم و با این منابع محدود نباید هر محصولی را کشت کنیم بلکه باید از ظرفیت کشت فراسرزمینی استفاده کنیم.

به عقیده کارشناسان، باید به این باور برسیم در شرایطی که در استان و کشور با بحران کم‌آبی مواجه هستیم نیاز نیست محصولات آب‌بر مانند شالی و ذرت در استان کشت شود و باید زمین‌های کشاورزی استان به زراعت سایر محصولات کشاورزی با نیاز آبی کمتر اختصاص یابد.